1 W skrócie

Wyzwanie

Musisz wiedzieć, kto ponosi koszty i ryzyko związane z umowami sprzedaży zawieranymi pomiędzy Tobą i podmiotami z Twojego nowego rynku eksportowego. Znajomość warunków dostaw międzynarodowych zawieranych w treści międzynarodowych umów sprzedaży pozwoli wykluczyć wszelkie wątpliwości i nieporozumienia zarówno z Twojej strony, jak i ze strony kupujących Twoje produkty.

Cel

Zrozumienie wzajemnych zobowiązań istniejących pomiędzy Tobą i kupującymi.

Międzynarodowe Reguły Handlu Incoterms: gwarancja zadowolenia obu stron

Międzynarodowe Reguły Handlu (Incoterms) opracowano, by zapobiegać wszelkiego rodzaju nieporozumieniom w związku z międzynarodowymi umowami sprzedaży, w następstwie których towary są przewożone przez granice państw.

Reguły stworzyła i dostosowała Międzynarodowa Izba Handlowa. Reguły te określają, rzecz jasna, zobowiązania zarówno sprzedawców, jak i kupujących, co zmniejsza ryzyko komplikacji prawnych i sprawia, że ogólnoświatowa sprzedaż przebiega sprawniej. Reguły te mają ułatwiać prowadzenie handlu, a nie je utrudniać.

Reguły Incoterms są regularnie aktualizowane, by odzwierciedlać zmiany zachodzące w dziedzinie handlu międzynarodowego. Incoterms 2010 to najnowsza wersja reguł, która uwzględnia następujące zmiany:

• rozszerzenie stref wolnocłowych;
• zwiększone użycie środków komunikacji elektronicznej w obszarze transakcji biznesowych;
• dążenie do zwiększenia bezpieczeństwa przewozu towarów;
• zmiany w metodach transportu.

Warunki dostaw międzynarodowych są uwzględniane w umowach sprzedaży na całym świecie, by zagwarantować, że ani dostawca, ani kupujący nie padnie ofiarą kosztownego nieporozumienia dotyczącego tego, kto ponosi koszty i ryzyko wynikające z umowy sprzedaży.

Wspomniane koszty i ryzyko mogą dotyczyć wielu kwestii, takich jak:

• transport;
• ubezpieczenie;
• odprawa celna;
• należne cło.

Objaśnienie warunków dla eksporterów

W przypadku rozpoczęcia eksportu do nowego kraju lub nawet regionu łatwo o nieporozumienie – powodem są możliwe różnice w interpretacji praktyk biznesowych dotyczących sprzedaży towarów istniejące w różnych krajach.

Reguły jasno wyjaśniają umieszczane w umowach sprzedaży towarów i oznaczane trzyliterowymi skrótami warunki handlowe odzwierciedlające sposób prowadzenia działalności.

Warunki opisują głównie zadania, koszty i zagrożenia, z jakimi muszą sobie radzić eksporterzy dostarczający swoje towary kupującym.

Obowiązujące reguły Incoterms zależą od rodzaju sprzedawanych towarów, użytego środka transportu oraz innych zobowiązań sprzedawcy i kupującego, które mogą dotyczyć ubezpieczenia lub odprawy celnej.

Czym są (a czym nie) reguły Incoterms

Przede wszystkim reguły Incoterms nie zastępują umowy sprzedaży. Reguły określają jedynie:

• która strona umowy sprzedaży ma obowiązek zapewnić wysyłkę;
• kiedy sprzedawca dostarczy towary kupującemu;
• za pokrycie których kosztów odpowiada każda ze stron.

Reguły Incoterms nie dotyczą przeniesienia praw własności towarów ani żadnych kwestii związanych z naruszeniem warunków umowy. Te kwestie rozwiązuje zwykle umowa sprzedaży lub przepisy prawa regulujące umowę.

Jaki wpływ mają na Ciebie reguły Incoterms 2010

Twoje zobowiązania i zobowiązania kupującego stanowią swoje odbicie. Mogą one zostać zrealizowane osobiście lub za pośrednictwem innych stron, takich jak przewoźnicy lub spedytorzy. Poszczególne zobowiązania stron umowy (Twoje i kupującego) zostały opisane poniżej.

A	Zobowiązania sprzedawcy	B	Zobowiązania kupującego
A1	Ogólne obowiązki	B1	Ogólne obowiązki
A2	Licencje, upoważnienia, odprawy związane z bezpieczeństwem	B2	Licencje, upoważnienia, odprawy związane z bezpieczeństwem
A3	Umowy przewozu i ubezpieczenia	B3	Umowy przewozu i ubezpieczenia
A4	Dostawa	B4	Przyjęcie dostawy
A5	Przejście ryzyka	B5	Przejście ryzyka
A6	Podział kosztów	B6	Podział kosztów
A7	Zawiadamianie kupującego	B7	Zawiadamianie sprzedawcy
A8	Dokument dostawy	B8	Dowód dostawy
A9	Sprawdzenie, opakowanie, oznakowanie	B9	Kontrola towaru
A10	Pomoc w uzyskaniu informacji i związane z tym koszty	B10	Pomoc w uzyskaniu informacji i związane z tym koszty

2 Podstawowe informacje dotyczące reguł Incoterms 2010

Reguły Incoterms 2010 dzielą się na dwie klasy.

Pierwsza klasa obejmuje siedem reguł, których można użyć bez względu na typ i liczbę wybranych środków transportu. Te reguły mogą mieć zastosowanie, jeśli do transportu eksportowanych towarów jest wykorzystywany statek.

Druga klasa reguł dotyczy sytuacji, w której zarówno punkt dostawy, jak i miejsce, do którego towar jest przewożony dla kupującego, są portami morskimi lub przystaniami żeglugi śródlądowej. Przykładem może być eksport z Liverpoolu do Marsylii.

Poniżej znajduje się lista trzyliterowych skrótów formuł handlowych, na które można się natknąć w umowie i które dotyczą sprzedaży towarów na rynki eksportowe.

Pod każdym trzyliterowym skrótem reguły znajduje się wyjaśnienie, z którego dowiesz się, co dana reguła oznacza w praktyce dla Ciebie – czyli sprzedawcy – oraz dla kupującego.

Formuły tworzące pierwszą klasę reguł Incoterms

EXW

Ex Works (z zakładu – oznaczone miejsce dostawy)

Sprzedawca wykonuje dostawę, przekazując towar do dyspozycji kupującego na terenie należącym do sprzedawcy lub w ustalonym przez obie strony miejscu, np. w magazynie lub fabryce.

Kupujący odpowiada za:

• załadunek;
• wszelkie koszty transportowe;
• dostarczenie towarów do ostatecznego miejsca przeznaczenia.

Jeśli sprzedawca podejmuje się załadunku towaru, robi to na koszt i ryzyko kupującego.

FCA

Free Carrier (dostarczenie towaru do przewoźnika – oznaczone miejsce)

Sprzedawca:

• Dostarcza oclone towary przeznaczone na eksport w oznaczone miejsce przewoźnikowi wskazanemu przez kupującego. Ryzyko przechodzi na kupującego.

• Nie ma obowiązku oclenia importowanych towarów, opłacenia jakiegokolwiek cła wwozowego ani dokonania jakichkolwiek formalności związanych z cłami przywozowymi.

• Ma obowiązek załadować towary na środek transportu przewoźnika.

CPT

Carriage Paid To (przewóz opłacony do – oznaczone miejsce przeznaczenia)

W przypadku tej zasady należy zwrócić uwagę na ważną kwestię: przeniesienie ryzyka i kosztów następuje w różnych miejscach. Przeniesienie ryzyka ma miejsce w momencie dostarczenia towarów pierwszemu przewoźnikowi.

Sprzedawca ma następujące obowiązki:

• dostarczenie towarów do uzgodnionego miejsca przewoźnikowi lub innej osobie wskazanej przez sprzedawcę;

• zawarcie umowy i opłacenie kosztów transportu niezbędnych do dostarczenia towarów do oznaczonego miejsca przeznaczenia.

CIP

Carriage and Insurance Paid to (przewóz i ubezpieczenie opłacone do – oznaczone miejsce przeznaczenia)

W przypadku tej reguły, podobnie jak w przypadku CPT, należy zwrócić uwagę na fakt, że przeniesienie ryzyka i kosztów następuje w różnych miejscach.

Sprzedawca:

• dostarcza towary do uzgodnionego miejsca przewoźnikowi lub innej osobie wskazanej przez sprzedawcę;

• ma obowiązek opłacenia kosztów transportu niezbędnego w celu dostarczenia towarów do oznaczonego miejsca przeznaczenia;

• zawiera umowę ubezpieczenia od ryzyka utraty lub uszkodzenia towarów podczas transportu;

• ma obowiązek uzyskania na własny koszt ubezpieczenia ładunku zgodnego z przepisami dotyczącymi co najmniej minimalnego zakresu obowiązywania ubezpieczenia określonego w klauzulach (C) dokumentu Instytutowe klauzule ładunkowe.

Ubezpieczenie powinno spełniać następujące warunki:

• powinno zostać wykupione u ubezpieczyciela cieszącego się dobrą opinią;
• powinno uprawniać kupującego do zgłaszania roszczeń bezpośrednio u ubezpieczyciela;
• powinno obejmować co najmniej cenę podaną w umowie powiększoną o 10%;
• powinno obowiązywać w tej samej walucie, w której zostały podane kwoty w umowie.

DAT

Delivered at Terminal (dostarczony do terminalu – oznaczony terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia)

Sprzedawca realizuje dostawę w momencie, gdy towary są przekazywane do dyspozycji kupującego w wyznaczonym terminalu we wskazanym porcie lub miejscu przeznaczenia.

„Terminal” oznacza każde miejsce – pomieszczenie lub miejsce na świeżym powietrzu – takie jak magazyn, plac kontenerowy lub drogę albo kolejowy lub lotniczy terminal towarowy.

Sprzedawca ponosi wszelkie koszty i ryzyko związane z dostarczeniem towarów i ich rozładunkiem w terminalu.

DAP

Delivered at Place (dostarczone do miejsca – oznaczone miejsce przeznaczenia)

Sprzedawca realizuje dostawę, gdy przekaże towary do dyspozycji kupującego na podstawionych środkach transportu, gotowych do rozładunku w wyznaczonym miejscu przeznaczenia.

Sprzedawca ponosi wszelkie ryzyko związane z dostarczeniem towarów do oznaczonego miejsca.

Sprzedawca nie ma obowiązku zajmować się organizacją rozładunku towarów w miejscu przeznaczenia.

DDP

Delivered Duty Paid (dostarczone, cło opłacone – oznaczone miejsce przeznaczenia)

Ta reguła nakłada największe zobowiązania na sprzedawcę, który ponosi wszystkie koszty i całe ryzyko związane z transportem towarów do miejsca przeznaczenia. Sprzedawca musi dopełnić wszelkich formalności celnych związanych z eksportem i importem oraz opłacić wszelkie powiązane cła i podatki.

Sprzedawca realizuje dostawę w momencie, gdy zostaną spełnione wszystkie trzy cele wymienione poniżej, czyli gdy towary zostaną:

• przekazane do dyspozycji kupującego;
• poddane przy imporcie odprawie celnej na środku transportu, jakim zostaną dostarczone;
• przygotowane do rozładunku w oznaczonym miejscu przeznaczenia.

Warunki klasy drugiej reguł Incoterms:

Musisz zachować zgodność wyłącznie z tymi regułami, jeśli eksportujesz towary, a oba miejsca – pochodzenia i przeznaczenia – to dwa porty morskie lub dwie przystanie żeglugi śródlądowej.

FAS

Free Alongside Ship (franco wzdłuż burty statku – oznaczony port załadunku)

Ta reguła jest powszechnie stosowana w przypadku transportu morskiego i wodnego transportu śródlądowego, może jednak nie mieć zastosowania, jeśli towary są przekazywane przewoźnikowi, zanim się znajdą na pokładzie statku.

Sprzedawca realizuje dostawę w momencie, gdy towary zostaną umieszczone wzdłuż burty statku, na przykład na nadbrzeżu, w oznaczonym porcie załadunku.

Od momentu umieszczenia towarów wzdłuż burty statku w oznaczonym porcie załadunku ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru, jakie ponosił sprzedawca, zostaje przeniesione.

CFR

Cost and Freight (koszt i fracht – oznaczony port przeznaczenia)

W przypadku tej reguły należy koniecznie zwrócić uwagę na ważną kwestię: przeniesienie ryzyka i kosztów następuje w różnych miejscach. Reguła zawsze określa port przeznaczenia, nie musi jednak określać portu załadunkowego, w którym następuje przeniesienie ryzyka na kupującego.

Sprzedawca ma następujące obowiązki:

• dostarczenie towarów na pokład statku;
• zawarcie umowy przewozu i opłacenie wszelkich opłat i kosztów przewozu niezbędnych do dostarczenia towarów do oznaczonego portu przeznaczenia.

Przeniesienie ryzyka utraty lub uszkodzenia towaru z dostawcy następuje, gdy towary znajdą się na pokładzie statku.

W przypadku zastosowania reguły CFR sprzedawca wykonuje swój obowiązek w momencie dostarczenia towarów przewoźnikowi, a nie w momencie, gdy towary docierają do miejsca przeznaczenia.

CIF

Cost, Insurance, and Freight (koszt, ubezpieczenie i fracht – oznaczony port przeznaczenia)

Sprzedawca ma następujące obowiązki:

• dostarczenie towarów na pokład statku;

• zawarcie umowy przewozu i opłacenie wszelkich opłat i kosztów przewozu niezbędnych do dostarczenia towarów do oznaczonego portu przeznaczenia;

• zawarcie umowy o ubezpieczenie kupującego, której zakres obejmuje ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów podczas transportu;

• uzyskanie ubezpieczenia wyłącznie o minimalnym zakresie.

Przeniesienie ryzyka utraty lub uszkodzenia towaru z dostawcy następuje, gdy towary znajdą się na pokładzie statku.

W przypadku zastosowania reguły CIF sprzedawca wykonuje swój obowiązek w momencie dostarczenia towarów przewoźnikowi, a nie w momencie, gdy towary docierają do miejsca przeznaczenia.

3 Amerykańskie Definicje w Handlu Zagranicznym – krótkie podsumowanie

Amerykańska Izba Handlowa po raz pierwszy wprowadziła zmiany w Znowelizowanych Amerykańskich Definicjach w Handlu Zagranicznym (RAFTD, ang. Revised American Foreign Trade Definitions) w 1941 roku.
Mimo że obowiązują one od tak długiego czasu, w toku międzynarodowych transakcji handlowych trudno natknąć się na nie w bardziej powszechnie stosowanych regułach Incoterms Międzynarodowej Izby Handlowej. Wzmianki o nich można znaleźć w prośbach o wycenę pochodzących ze Stanów Zjednoczonych. Opis tych reguł znajduje się poniżej. Warto porównać je z regułami Incoterms 2010.

Przewodnik po Znowelizowanych Amerykańskich Definicjach w Handlu Zagranicznym

Ex Point of Origin (z punktu pochodzenia)

Sprzedawca:

• dostarcza dostępne towary kupującemu do oznaczonego miejsca, zwykle do jego fabryki, zakładu lub magazynu.

Kupujący:

• ponosi wszelkie koszty i wykonuje wszelkie zobowiązania od momentu załadunku towarów na środek transportu przewoźnika w celu ich dostarczenia do miejsca przeznaczenia.

FOB

Free on Board (dostarczone na pokład – oznaczony krajowy przewoźnik w punkcie odjazdu lub porcie wysyłki)

Ta reguła ma kilka zastosowań. Jej treść może być nawet taka sama jak reguły EXW.

Sprzedawca:

• ma obowiązek umieścić towary na środku transportu krajowego przewoźnika lub dostarczyć mu je do załadunku w oznaczonym punkcie wyjazdu lub wywozu albo porcie wysyłki.

Uwaga: oznaczony punkt może znajdować się nawet w kraju kupującego.

FAS

Free Alongside Ship (franco wzdłuż burty statku – oznaczony port przeznaczenia)

Dostarczenie towaru przez sprzedawcę ma miejsce, gdy:

• towary gotowe do załadunku zostaną umieszczone wzdłuż środka transportu wykorzystywanego przez przewoźnika morskiego w oznaczonym porcie wywozowym.

C&F

Cost and Freight (koszt i fracht – oznaczony port przeznaczenia)

Sprzedawca:

• ponosi koszty śródlądowego transportu krajowego i załadunku towaru na statek;
• ponosi koszty transportu oceanicznego z portu wysyłki do portu przeznaczenia.

CIF

Cost, Insurance, and Freight (koszt, ubezpieczenie i fracht – oznaczony port przeznaczenia)

Ta reguła nie różni się niczym od reguły C&F. Poza zobowiązaniami wynikającymi z reguły C&F sprzedawca ma także obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia kupującego na wypadek utraty lub uszkodzenia towaru w czasie transportu.

Ex Dock (z doku – oznaczony port przywozu)

Sprzedawca ponosi:

• odpowiedzialność za zdjęcie towarów z pokładu statku w oznaczonym porcie i za ich udostępnienie w porcie;

• wszelkie koszty do momentu rozładunku towarów w doku w porcie przeznaczenia, w tym koszt rozładunku ze statku.

Dzięki regułom Incoterms łatwiej jest wywnioskować z umowy sprzedaży, kto dokładnie ponosi koszty i ryzyko związane z rynkiem eksportowym. W ten sposób można uniknąć niepotrzebnych nieporozumień w kontaktach z nowymi klientami.

Podsumowanie – lista kontrolna

Przed podpisaniem umowy sprzedaży należy sprawdzić:

• reguły Incoterms 2010, by upewnić się co do swoich obowiązków;
• klasę reguł Incoterms mających zastosowanie;
• umowę pod kątem obecności trzyliterowych skrótów oznaczających reguły Incoterms.